Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego

Zdrowie psychiczne w nierównym świecie

W tym roku mottem obchodów Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego jest problematyka zdrowia psychicznego w nierównym świecie. Nacisk jest położony na zagadnienia nierównego dostępu do opieki medycznej i psychologicznej ze względu status ekonomiczny, pochodzenie etniczne, orientację seksualną i tożsamość płciową. W dyskusjach i kampaniach społecznych na całym świecie, nabiera wagi tematyka poszanowania praw ludzi cierpiących na zaburzenia i choroby psychiczne.

Dlaczego zaburzenia są powszechne?

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że zaburzenia psychiczne dotyczą co piątej osoby na świecie. Powodem kryzysów psychicznych, czy też zaburzeń o różnym stopniu nasilenia jest życie w stresie, nadmiar pracy, wysokie tempo życia, zbyt duża ilość bodźców, problemy ekonomiczne, niestabilna sytuacja polityczna w różnych regionach świata, konflikty zbrojne, katastrofy naturalne a także stygmatyzacja inności. Prawie nikt nie jest wolny od stresu, dlatego profilaktyka i edukacja dotycząca sposobów radzenia sobie z życiem pod presją to duże wyzwanie dla lekarzy, terapeutów i wszystkich, którzy zawodowo mają do czynienia z osobami dotkniętymi chorobą lub przejściowym kryzysem mentalnym.

Niestety sytuacja pandemiczna pogłębiła problemy emocjonalne ludzi na całym świecie. Praca zdalna, izolacja, obostrzenia, brak jasności odnośnie czasu trwania sytuacji pandemicznej spowodowały u wielu ludzi zaburzenia depresyjne, objawy lękowe, agresję, utratę poczucia bezpieczeństwa i nasilenie konfliktów rodzinnych.

Jak rozpoznać, że pomoc jest potrzebna?

Przede wszystkim warto zawracać uwagę na niepokojące objawy u siebie i u bliskich. Bezsenność, nadmierna drażliwość, izolowanie się, utrata zainteresowań, zaniedbywanie relacji, pesymistyczne a nawet katastroficzne myśli i wypowiedzi, to sygnały ostrzegawcze. Większość z nas zwleka z udaniem się po pomoc do specjalisty, myśląc – „to przejdzie”, „jeszcze trochę wytrzymam”, „nie mogę okazać słabości”. Diagnoza stanu depresyjnego, lękowego lub innego zaburzenia to nie wyrok, ani wstyd. Leczenie farmakologiczne i psychoterapia dają ogromną ulgę, otwierają perspektywę powrotu do harmonijnego życia i pracy zawodowej.

Samoobserwacja i uważność wobec innych osób to pierwszy krok w drodze do budowania odporności psychofizycznej, która jest warunkiem zdrowia w dzisiejszym trudnym i wymagającym świecie.

Zdrowie psychiczne dzieci

Bardzo istotne jest, aby nie pomijać dzieci i młodzieży w myśleniu i działaniach na rzecz zdrowia psychicznego. Stan zdrowia psychicznego ludzi młodych jest alarmujący. Liczne badania wskazują, że zaburzenia depresyjne są diagnozowane u 20 –30% nastolatków.

Warto pamiętać, że depresja u dzieci i młodzieży może przejawiać się w postaci apatii, zmęczenia, senności, braku koncentracji, zmiennych nastrojów, obwiniania się, niskiego poczucia własnej wartości a także w postaci różnych dolegliwości bólowych oraz zachowań agresywnych i autodestrukcyjnych (narkotyki, alkohol, samouszkodzenia).
Te objawy powinny zaalarmować każdego rodzica. Wczesna interwencja i zapewnienie specjalistycznej pomocy dziecku są niezbędne, aby jego rozwój i dalsza nauka były efektywne.

Jak odnaleźć harmonię?

Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego to dla każdego z nas pretekst do zastanowienia się czy stosujemy w życiu zasady, które pomagają zachować dobrą formę, lepiej znosić przejściowe zaburzenia nastroju, a także przewlekłe zaburzenia czy choroby psychiczne.

Poniżej kilka wskazówek:

• Dbanie o relacje rodzinne, partnerskie, przyjacielskie, a także relacje w pracy i we wszystkich miejscach gdzie realizujemy nasze zainteresowania jest podstawą dobrego samopoczucia.
• Rozwijanie zainteresowań czyni nas szczęśliwymi i młodymi bez względu na metrykę.
• Utrzymywanie równowagi pomiędzy pracą a życiem prywatnym jest niezbędne — bagatelizując odpoczynek, tracimy energię i zaangażowanie.
• Posiadanie planów wzmacnia poczucie sprawstwa i zakotwiczenia w życiu.
• Chwile lenistwa, beztroski też są potrzebne, gdy „nie robimy nic”, nasz mózg jest kreatywny.
• Filtrowanie informacji i ograniczenie korzystania z mediów jest wskazane w chwilach przemęczenia, nadwrażliwości, przebodźcowania.
• Używki, rozładowywanie napięcia przy pomocy nadmiaru alkoholu i/lub substancji psychoaktywnych nie działa pozytywnie na organizm.
• Zdrowie na talerzu – im zdrowiej jemy tym lepiej działa nasz system odpornościowy i czujemy się bardziej witalni.
• Pomaganie innym, angażowanie się społeczne, nawet incydentalne, daje poczucie wspólnoty, zacieśnia relacje i buduje naszą tożsamość.
• Korzystanie z psychoterapii, pomocy psychologicznej czy psychiatrycznej nie powinno być ostatecznością. W trudnym czasie warto zwrócić się do specjalistów, aby odzyskać równowagę i cieszyć się życiem.

Autor: Monika Cobel