Międzynarodowy Dzień Telefonów Zaufania dla Dzieci

Telefony zaufania dla dzieci i młodzieży to często jedyna dostępna pomoc psychologiczna w chwili kryzysu. Dzięki ich funkcjonowaniu młodzi ludzie dostają wsparcie, realne wskazówki, zrozumienie i pomoc od specjalistów takich jak: psycholog, psychoterapeuta, psychiatra, czy prawnik. 17 maja obchodzimy Międzynarodowy Dzień Telefonu Zaufania dla Dzieci i Młodzieży, który ma na celu przybliżać funkcjonowanie telefonów zaufania i zachęcać do korzystania z jego pomocy.

Czym jest Telefon Zaufania i kto może zadzwonić?

W Polsce działa kilka bezpłatnych numerów telefonów zaufania, które są dedykowane dzieciom i młodzieży. Pod telefonem dyżurują specjaliści, przeszkoleni w pomocy młodym ludziom – psycholodzy, psychoterapeuci, psychiatrzy, czasami prawnicy i pracownicy socjalni. Wiele z telefonów zaufania działa całodobowo, siedem dni w tygodniu, więc osoba w kryzysie może zadzwonić w odpowiedniej dla niej chwili.

Do telefonu zaufania może się zgłosić każda osoba, która potrzebuje wsparcia. Telefony dedykowane dzieciom i młodzieży obsługują osoby w różnym wieku. Dziecko, które dzwoni, nie musi podawać swojego imienia i nazwiska, ani tego skąd dzwoni, może zostać całkowicie anonimowe. Informacje, które przekazuje, są objęte tajemnicą zawodową i są poufne – rodzice, nauczyciele czy opiekunowie nie mają dostępu do udzielonych informacji, w trakcie rozmowy w telefonie zaufania.

Telefony Zaufania, które niosą pomoc dzieciom i młodzieży

Jednym z najbardziej znanych telefonów zaufania w Polsce, który jest prowadzony od 13 lat jest telefon współtworzony przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę – Telefon Zaufania 116 111 Telefon pomaga dzieciom i młodzieży w bardzo dramatycznych momentach – próbach samobójczych, sytuacji przemocy, doświadczania depresji czy zaburzeń lękowych. Pomoc można również uzyskać, pisząc wiadomość tekstową poprzez stronę 116111.pl.

• Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka  – 800 12 12 12 jest całodobowy, działa 7 dni w tygodniu. Pomoc można uzyskać, również kontaktując się przez czat na stronie www.brpd.gov.pl. Najczęściej zgłaszają się młodzi ludzie doświadczający trudności w relacjach rówieśniczych i rodzinnych, problemów emocjonalnych, doświadczeń przemocy. Dzwoniąca osoba może zostać całkowicie anonimowa.
• Młodzieżowy Telefon Zaufania Grupa „PONTON” – +48 22 635 93 92, wspiera młodzież w zakresie edukacji seksualnej. Pomaga w zakresie antykoncepcji, zdrowia seksualnego, ciała i higieny, a także seksu, relacji oraz przemocy seksualnej. Na stronie ponton.org.pl/telefon-zaufania znajduje się aktualny grafik działania telefonu w poszczególne dni i godziny, zazwyczaj są to piątki 16.00 – 20.00.
• Poradnia Telefoniczna „Niebieskiej Linii” – 22 668 70 00 jest prowadzona przez Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia: IPZ PTP. Działa 7 dni w tygodniu w godzinach 10.00 – 20.00. Przy telefonie dyżurują psycholodzy i prawnicy. Telefon jest dedykowany dla wszystkich osób, które są pokrzywdzone przestępstwem, szczególnie przemocą w rodzinie.

Najczęstsze powody kontaktu z Telefonem Zaufania

W 2021 roku według danych Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, konsultanci telefonu interweniowali 823 razy, w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia dziecka. Średnio to 2 interwencje dziennie! Według danych Komendy Głównej Policji zarejestrowanych prób samobójczych osób do 18 r.ż. było aż 1469, a w tym 85 podjętych przez dzieci do 12 r.ż.

Najczęściej młode osoby kontaktują się z telefonem zaufania w sprawach związanych ze zdrowiem psychicznym, często w rozmowach pojawia się lęk, poczucie braku sensu życia, stres, presja czy chroniczne napięcie.

Według danych FDDS, 35% rozmów odebranych przez telefon 116 111 dotyczyło zdrowia psychicznego, 5700 razy wystąpiły kontakty dotyczące myśli i zamiarów samobójczych. 7800 rozmów na temat depresji (czyli średnio 21,4 razy dziennie), a 10700 kontaktów dotyczyło lęków, (czyli rozmowy na ten temat były prowadzone średnio 29,3 razy dziennie). Bardzo często nastolatki zgłaszają się również z problemem przemocy domowej, rówieśniczej czy seksualnej.

Doświadczanie depresji przez nastolatków, myśli i prób samobójczych nasila się. Pokazuje to znacznie większe zainteresowanie pomocą świadczoną przez telefony zaufania, jak  statystyki Fundacji i Komendy Głównej Policji. Wpływ na zintensyfikowanie doświadczania symptomów depresji ma pandemia, lockdowny, zmiany w funkcjonowaniu szkół i rodzin oraz znaczna niepewność i nieprzewidywalność obecnej sytuacji geopolitycznej.

Jak wygląda depresja u nastolatka?

Objawy depresji u nastolatka mogą się różnić od obrazu tej choroby u dorosłych. Symptomy, które utrzymują się od 2 tygodni lub więcej, powinny zwrócić uwagę:

• Obniżony nastrój, raczej stały, obecny przez większość dnia,
• utrata zainteresowania dotychczasowymi aktywnościami,
• brak zdolności do odczuwania radości,
• osłabienie koncentracji uwagi,
• negatywny obraz własnej osoby, pesymistyczne myśli o sobie, świecie i innych,
• zmniejszenie energii, uczucie ciągłego zmęczenia,
• myśli samobójcze lub myśli o śmierci, bezsensie życia,
• zaburzenia snu – wczesne wybudzanie się, trudności z zasypianiem, nadmierna senność w ciągu dnia,
• zaburzenia apetytu – zmiana przyzwyczajeń,
• znaczne rozdrażnienie, irytacja,
• mogą pojawić się również wzmożone objawy somatyczne takie jak bóle głowy, brzucha, omdlenia.

W przypadku obserwowania u młodego człowieka powyższych objawów należy zgłosić się jak najszybciej po pomoc do specjalistów – psychiatry, psychoterapeuty, psychologa. Im wcześniejsza interwencja, tym szybsza pomoc.

Telefony Zaufania są bezcenną linią wsparcia i udzielania bezpłatnej pomocy psychologicznej dzieciom i młodzieży, warto udostępniać numery telefonu, aby każdy młody człowiek czuł się pewniej i bezpieczniej wiedząc, że są miejsca, gdzie czekają na niego specjaliści pełni kompetencji i zrozumienia.

Autor : mgr Gaworska-Gawryś Paulina – psycholog

Bibliografia:

• Statystyki 116 111 – telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży za 2021 rok.
• Dane Komendy Głównej Policji dot. zamachów samobójczych w 2021 roku.
• https://brpd.gov.pl/dzieciecy-telefon-zaufania-rzecznika-praw-dziecka/
• Raczkowski A. Depresja dzieci i młodzieży – zjawisko i perspektywy pomocy. Wychowanie w Rodzinie t. XVI (2/2017), 315-329