Hejt – jak sobie z nim radzić

Hejt ma skutki doraźne i długotrwałe. Traumatyzuje i prowadzi do głębokich urazów psychicznych, problemów emocjonalnych, zaburzeń snu, zaburzeń depresyjnych i lękowych, zaburzeń zachowania, dolegliwości psychosomatycznych. prowokując samookaleczenia, myśli i próby samobójcze. Choć czasem zaczyna się niewinnie – od potrzeby wyrażenia własnej opinii, to bywa źródłem cierpienia. Przyczynia się do zagrożenia życia i zdrowia: poradzenie sobie z bólem psychicznym przerasta często możliwości zaradcze jednostki, prowadząc do samookaleczeń, myśli i prób samobójczych.

Wiąże się z: częstymi absencjami w szkole i w pracy, zaniedbywaniem obowiązków, a nawet codziennych czynności, zmianami miejsca nauki czy środowiska zawodowego.

Działa jak narkotyk – potrafi zniewolić. Podobnie jak substancja psychoaktywna daje szybką ulgę emocjonalną i krótkotrwałą satysfakcję. Znosi napięcie psychiczne, reguluje nastrój, chwilowo poprawia samopoczucie, buduje zniekształcony obraz siebie.

Mowa o hejcie – zjawisku obecnym w świecie wirtualnym i realnym, dotykającym szczególnie dzieci i młodzież, ale też osoby dorosłe. Badania Uniwersytetu SWPS wskazują, że już 25 procent dorosłych doświadczyło hejtu w swoim życiu. Dane z raportu organizacji Global Dignity dotyczące hejtu wśród młodzieży pokazują, że bezpośredni kontakt z mową nienawiści miał co drugi młody człowiek w Polsce w wieku powyżej 12 lat. Nastolatkowie są szczególnie narażeni na hejt, z uwagi na powszechność korzystania
z internetu i uwarunkowania rozwojowe związane z wiekiem:

• podatność na wpływy,
• wrażliwość na krytykę i odrzucenie,
• potrzebę akceptacji ze strony rówieśników i przynależności do grupy.

Okres dorastania, a szczególnie jego druga faza (od 16 r.ż.), to najważniejszy, przełomowy moment w procesie kształtowania tożsamości człowieka. Na młode pokolenie czyha wiele zagrożeń, w związku z coraz wcześniejszą „cyfrową inicjacją” oraz szeroką dostępnością internetu. Aktywność nieletnich w „sieci” skupia się głównie wokół portali społecznościowych, gdzie hejtowi sprzyja poczucie anonimowości, głód aprobaty (np. w formie „lajków”), traktowanie obrażania innych jako rozrywkę czy antidotum na nudę.

Ze względu na agresywny i obraźliwy charakter, bywa uznawany za formę cyberprzemocy, którą Pacjenci coraz częściej zgłaszają jako powód wizyty w poradni. Jednocześnie warto odróżniać hejt pozbawiony wartości merytorycznej od konstruktywnej krytyki sprzyjającej rozwojowi.

Szczęśliwa 13 -tka, czyli jak skutecznie radzić sobie z hejtem?

1. Nie wchodzić w dialog i dyskusję z autorem hejtu – brak odpowiedzi na obraźliwe czy prowokujące komentarze, memy, grafiki, zdjęcia, filmy, odbiera „pożywkę” dla
   kolejnych ataków oraz pozbawia hejtera satysfakcji z czynionej krzywdy.
2. Nie udostępniać negatywnych komentarzy, zatrzymując tym samym spiralę mowy nienawiści. Dzielmy się dobrymi, wartościowymi treściami.
3. Zgłaszać hejt (jako jego odbiorca lub świadek) administratorom stron www, moderatorom mediów społecznościowych. Hejter (nawet, jeśli anonimowy) nie jest bezkarny, a bycie pod pseudonimem daje tylko pozorną przewagę.
4. Uświadamiać i edukować. Brak wiedzy prowadzi do uproszczonych schematów myślowych: stereotypów, uprzedzeń, a te – do niechęci wobec inności, negacji i odrzucania.
5. Modelować właściwe zachowania i postawy, np. komunikować się bez wulgaryzmów i agresji werbalnej. Słowa edukują, a przykłady przyciągają – młodzi uczą się poprzez obserwację i wzór, naśladując dorosłych: rodziców, nauczycieli itd.
6. Wzmacniać pewność siebie – dziecko, które ma adekwatną samoocenę i zdrowe poczucie własnej wartości lepiej poradzi sobie z hejtem, jeśli go doświadczy: postawi granicę, zareaguje.
7. Włączyć się i korzystać z inicjatyw, akcji, kampanii skierowanych na działanie przeciw hejtowi i mowie nienawiści w internecie, np.: #jestnaswiecej, czy HejtStop. W ten sposób możemy przyczynić się do powstrzymania fali agresji słownej.
8. Porozmawiać z kimś zaufanym, nie pozostawać samemu w obliczu hejtu; dzieci i młodzież mogą korzystać z ogólnopolskiego, bezpłatnego i anonimowego tel. zaufania pod nr: 116 111.
9. Zrozumieć motywy i intencję stosowania mowy nienawiści.
10. Pozbyć się odruchu natychmiastowego reagowania na wszystko, co do nas dociera. Przebodźcowany system nerwowy jest mniej odporny na stres. Zamiast tego warto ćwiczyć uważność i świadomie wybierać treści, którymi chcemy „karmić” nasz mózg.
11. Budować odporność psychiczną zaczynając od zdrowych, konstruktywnych nawyków – świadomie i odpowiedzialnie dbać o właściwe proporcje bycia online i offline, tym bardziej, że życie w rozpędzonej codzienności nie sprzyja równowadze psychicznej.
12. Stawiać granice sobie i innym, wyrażać opinie, emocje i potrzeby w sposób asertywny.
13. Zachowywać i szerzyć kulturę rozmowy – dialogu w duchu empatii i porozumienia, opartego o język opinii i spostrzeżeń, a nie ocen.

Jeśli doświadczasz hejtu, skorzystaj z profesjonalnej pomocy – terapia psychologiczna i inne formy specjalistycznego wsparcia pomogą Ci wrócić do równowagi psychicznej.

Opracowała:
mgr Martyna Zagajewska,
psycholog, coach ICC, psychoterapeuta uzależnień (w procesie certyfikacji).