Depresja u kobiet w ciąży – przyczyny, objawy, leczenie

Dotychczasowe badania wykazały, że depresja u kobiet w ciąży może występować u 10–30% kobiet. Wskaźniki te zwiększyły się znacznie w okresie pandemii (dotyczyły nawet 47% respondentek), co mogło być powiązane z dodatkowymi czynnikami lękowymi. Dowiedz się więcej na temat przyczyn i objawów depresji ciążowej i sprawdź możliwe metody jej leczenia.

Ciąża zwykle jest uznawana za czas radości i oczekiwania na przyjście nowego członka rodziny na świat. Niestety w przypadku części kobiet okres ten jest niezwykle trudny i wiąże się z wieloma dolegliwościami natury somatycznej oraz psychosomatycznej. U pewnej części przyszłych mam pojawia się depresja, która związana jest przede wszystkim ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie w czasie 9 miesięcy ciąży.

Depresja u kobiet w ciąży – przyczyny

Ciąża jest czasem niezwykle intensywnym, ponieważ w tym okresie dochodzi do wielu zmian w organizmie na poziomie hormonalnym oraz biologicznym. Zauważenie depresji w tym stanie bywa często trudnym zadaniem, zwłaszcza że kobieta często czuje się zmęczona i zwykle odczuwa pewien poziom lęku oraz niepokoju.

O wiele bardziej poznanym zjawiskiem jest depresja poporodowa, natomiast wystąpienie znacznego smutku i lęku w okresie oczekiwania na pojawienie się dziecka bywa niestety bagatelizowane przez otoczenie. Depresja ciążowa spowodowana jest nie tylko zmianami hormonalnymi, ale także brakiem wsparcia ze strony bliskich osób (na przykład partnera), przebytymi chorobami i trudnymi porodami, a także wystąpieniem problemów finansowych lub zawodowych.

Najważniejsze objawy depresji ciążowej

Zgodnie z podejściem Światowej Organizacji Zdrowia depresja jest chorobą, do której najistotniejszych objawów można zakwalifikować:

• nadmierny smutek, apatię;
• utratę zainteresowań;
• zaburzenia snu i apetytu (na przykład bezsenność, brak ochoty na jedzenie lub też nadmierną senność i powiększony apetyt);
• uczucie chronicznego zmęczenia;
• brak zainteresowania dotychczasowym hobby i przyjemnościami życiowymi.

Co ważne, niektóre z tych objawów mogą pojawić się bez występowania depresji, na przykład utrata zainteresowań, zaburzenia snu czy apetytu, i pojawiać się sporadycznie. Stany depresyjne są natomiast chroniczne i mogą stanowić zagrożenie dla matki i dziecka.

Czy depresja ciążowa ma wpływ na dziecko?

Dotychczasowe badania wykazały, że depresja u kobiet w ciąży może wpływać w negatywny sposób na dziecko, a także na jego późniejsze życie w okresie dojrzewania oraz dorosłości. Dodatkowo wystąpienie depresji u rodzica może być predyktorem depresji u dziecka. Niestety stany depresyjne u kobiet w ciąży mogą wiązać się z takimi zjawiskami, jak:

• przedwczesny poród;
• poronienie;
• stan przedrzucawkowy;
• mniejsza masa urodzeniowa dziecka;
• wystąpienie depresji poporodowej u kobiety (zjawisko to występuje aż u 50% tych pań, u których wystąpiła depresja ciążowa).

Jak radzić sobie z depresją ciążową?

Podstawą leczenia jest świadomość istnienia stanów depresyjnych, a więc zrozumienie swojego problemu. Na to zjawisko uwagę mogą zwrócić również bliskie osoby przyszłej mamy. W ten sposób kobieta może uzyskać wsparcie ze strony partnera, rodziców lub innych osób z grupy rodziny i znajomych. Konieczne jest również spotkanie z lekarzem, zarówno prowadzącym ciążę, jak i lekarzem psychiatrą, psychologiem lub psychoterapeutą.

Leczenie depresji ciążowej

Jak już zostało wspomniane, nieleczona depresja może być bardzo poważnym zagrożeniem, zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Jednocześnie dobrze pamiętać o tym, że leczenie depresji jest procesem skomplikowanym.

Jeśli jesteś w ciąży i zauważasz u siebie stany depresyjne, warto skonsultować się ze specjalistą. Najbardziej bezpieczną metodą leczenia jest psychoterapia, a więc regularne spotkania z psychoterapeutą. Polecana jest także terapia grupowa, w trakcie której osoby o podobnych doświadczeniach mogą podzielić się swoimi problemami, odczuciami i emocjami. Dodatkowo znaczenie ma aktywizacja (jeśli stan zdrowia na to pozwala), a także wsparcie ze strony bliskich osób.

Bibliografia

1. U. Kłosińska, J. Sikora, Czynniki ryzyka i czynniki ochronne dla zaburzeń depresyjnych i lękowych w ciąży. Społeczeństwo i Edukacja, „Międzynarodowe Studia Humanistyczne”, 2018, nr 29.
2. J. Morylowska-Topolska, M. Makara-Studzińska, Współwystępowanie objawów lęku i depresji w kolejnych trymestrach ciąży, „Current Problems of Psychiatry”, 2012, nr 13.
3. J. Morylowska-Topolska, M. Makara-Studzińska, J. Kotarski, Wpływ wybranych zmiennych socjodemograficznych i medycznych na nasilenie objawów lękowych i depresyjnych w poszczególnych trymestrach ciąży, „Psychiatria Polska”, 2014, nr 48.
4. J.R. Mossakowska-Wójcik, A.M. Orzechowska, P. Gałecki, Terapia depresji w przebiegu ciąży, „CNS Reviews”, 2019, nr 3.