Czym jest FOMO? Rozpoznanie i leczenie

Pierwszą rzeczą, po którą sięgasz po przebudzeniu, jest smartfon? Od razu chcesz sprawdzić wszystkie nowe informacje, wiadomości od znajomych? A później w drodze do szkoły lub pracy cały czas przeglądasz media społecznościowe i Twoje ulubione aplikacje? Takie objawy mogą wskazywać na wystąpienie zjawiska FOMO.

Zgodnie ze statystykami z raportu „FOMO 2021” z grudnia 2021 roku aż 16% ludzi w Polsce przejawia silne objawy FOMO. Ten syndrom odnosi się do lęku przed odłączeniem od mediów społecznościowych, internetu i aplikacji mobilnych. Dowiedz się więcej na temat FOMO i sposobów radzenia sobie z tym zjawiskiem.

FOMO – co to znaczy?

FOMO to skrót pochodzący od angielskich słów Fear of Missing Out, co na język polski można przetłumaczyć jako „lęk przed wypadnięciem z obiegu” czy też „strach przed utratą ważnych informacji”. Osoby mające symptomy FOMO mogą odczuwać wyraźną potrzebę ciągłego monitorowania wydarzeń, sprawdzania, co dzieje się w mediach społecznościowych i nadgorliwego obserwowania wiadomości ze świata. FOMO może odnosić się również do ludzi, którzy chcą być pewni, że nie ominęło ich coś ważnego w pracy lub prowadzonej przez nich firmie. Właśnie dlatego te grupy osób nie wyłączają swoich telefonów, sprawdzają nieustannie informacje w aplikacjach, poczcie mailowej lub innych ważnych dla nich miejscach w sieci.

Naukowcy przyglądają się ze szczególnym niepokojem najmłodszym użytkownikom internetu, zwłaszcza że to właśnie grupy dzieci i nastolatków w znacznym stopniu dotyczy FOMO. Wpływ internetu na rozwój dzieci jest postrzegany dualistycznie. Z jednej strony sieć pomaga w edukacji i zdobyciu wielu informacji, a z drugiej wiąże się z możliwością wystąpienia uzależnienia.

FOMO – objawy

Do najważniejszych objawów FOMO można zakwalifikować:

• wysoki poziom zaangażowania w media społecznościowe (zarówno przeglądanie informacji, jak i tworzenie własnych filmów i zdjęć);
• niski lub średni poziom samooceny;
• strach przed brakiem dostępu do smartfona;
• częste zerkanie na telefon i sprawdzanie, czy nie ma nowych powiadomień;
• dzielenie się z innymi użytkownikami internetu wieloma informacjami;
• ciągłe odświeżanie aplikacji, w tym platform społecznościowych;
• halucynacje dźwiękowe (osoba słyszy swój telefon, mimo że ten wcale nie dzwoni);
• chęć dodania relacji z danego wydarzenia bardzo szybko (dotyczy to zarówno wizyt w restauracjach, jak i wypadków).

Zwykle ważnym symptomem FOMO jest zasypianie z telefonem i/lub przeglądanie aplikacji i newsów od razu po przebudzeniu.

Jak rozpoznać FOMO?

FOMO można rozpoznać na podstawie wyżej wymienionych symptomów związanych z koniecznością bycia „na czasie” i wystąpienia uczucia lęku w momencie oderwania jednostki od świata wirtualnego. Podobnie jak w przypadku uzależnień behawioralnych pojawia się trudność z samodzielnym rozpoznaniem problemu i przyznaniem się przed sobą do jego istnienia. W wielu przypadkach to rodzice lub znajomi zauważają problemy u danej osoby.

Konsekwencją FOMO może być trudność w koncentracji i skupieniu się na innych czynnościach, a także zaniedbywanie obowiązków czy relacji z rodziną i przyjaciółmi. Dzieci i nastolatkowie miewają problemy z nauką oraz zdobywaniem potrzebnych kompetencji. Dorośli również mogą przejawiać trudności związane z procesami poznawczymi np. w miejscu zatrudnienia.

Jak radzić sobie z FOMO?

Osoby doświadczające FOMO mają problemy z oderwaniem się od świata wirtualnego. Poznaj kilka wskazówek, które mogą w tym pomóc:

1. Na początku warto ustalić sobie przynajmniej kilkadziesiąt minut, a następnie kilka godzin, bez telefonu w ręce.
2. Kolejnym krokiem jest dbanie o relacje w świecie rzeczywistym, a więc np. kontakty z rodzicami, przyjaciółmi ze szkoły lub pracy. Dobre relacje z innymi sprawiają, że można znacznie lepiej radzić sobie z codziennymi problemami, a także zmniejszyć lęk przed wypadnięciem z obiegu informacyjnego.
3. Konieczne jest również znalezienie różnych czynności, które sprawiają przyjemność danej osobie. Może być to czytanie książek, spacerowanie, lepienie z gliny czy też taniec. Zamiast kompulsywnego przeglądania stron i mediów społecznościowych, można zacząć pisać odręcznie pamiętnik lub notatnik ze swoimi myślami.
4. Zalecany jest także cyfrowy detoks, a więc rezygnacja z mediów społecznościowych i internetu na kilka dni. Czasami takie rozwiązanie warto wprowadzić w życie, jednak należy uważać, aby nie spowodowało szkód w życiu prywatnym lub zawodowym. W niektórych przypadkach lepiej ustalić ścisłe godziny korzystania z urządzeń mobilnych zamiast całkowitej rezygnacji z nowych technologii.

Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich nie potraficie poradzić sobie samodzielnie z syndromem FOMO, warto rozważyć podjęcie psychoterapii. W tym przypadku może sprawdzić się model poznawczo-behawioralny, przeznaczony dla pacjentów z lękami, fobiami, depresją czy uzależnieniami. Taka forma terapii może przynieść pozytywne efekty już po kilku lub kilkunastu tygodniach.

Bibliografia:

1. M. Akbari, M. Seydavi, S. Palmieri, G.Mansueto, G. Caselli, M.M. Spada, Fear of Missing Out (FOMO) and internet use: A comprehensive systematic review and meta-analysis, „Journal of Behavioral Addictions” 2021, nr 10.
2. A. Alutaybi, D. Al-Thani, J. McAlaney, R. Ali, Combating Fear of Missing Out (FOMO) on social media: The fomo-r method, „International journal of environmental research and public health” 2020, nr 17.
3. A. Tandon, A. Dhir, I. Almugren, G.N. AlNemer, M. Mäntymäki, Fear of Missing Out (FOMO) among social media users: a systematic literature review, synthesis and framework for future research, „Internet Research” 2021, nr 3.
4. Raport ”FOMO 2021. Polacy a lęk przed odłączeniem podczas pandemii” https://www.wdib.uw.edu.pl/images/fomo2021.pdf [dostęp: 13.03.2023].